Hacı Bektaş

 15 September 2017 ·

Dört sene evvel bugün yazmışım,

Haci Bektaş,

Aşağıdaki dörtlüğün kendisine ait olduğu iddia ediliyor:

Hararet nârdadır, sacda değildir,

Keramet sendedir, tâcda değildir.

Her ne arar isen, kendinde ara,

Kudüs’te, Mekke’de, Hâc’da değildir.

Bizim köyde yarım asır evvel üç beş tane Bektaş, bir o kadar Dawreş ( Derviş), bir çok Haci isimli vardı. Bazı Haymanalı Kürdler'de ise çok sayıda Kalender ismine rastladım. Alişer ismi de çoktu.

İlkokulda birlikte olduğum 72 millet içersinde bu isimlere rastlamak zordu. Zaten Balkan muhacirleri ve Tatarların farklı halklar ve kültürler oldukları anında anlaşılıyordu.

Türk dediklerimizle Toroslardan gelen Yörüklerin, bunların da Balkan-Kafkas-Kırım muhacirleriyle ne fiziki, ne de kültürel benzer TEK bir tarafları yoktu.

Türkçeyi konuşmaları, yürüyüşleri, şaka ve hakaretleri, saygı ve küfürleri, adetleri , homurdanmaları ve gülmeleri hatta kavgaları bile farklıydı.

Ama ortak noktaları, aralarında Derviş-Bektaş-Kalender isimlerine rastlanmaması ve tamamının Sünni Hanefi Müslüman olmalarıydı.

Sadece Kürdler'de vardı bu isimler genel olarak.

İlginç biçimde tamamı Sünni Hanefi oldukları halde.

Ama artık biliyoruz ki, 1800 yıllarının başlarında bu Kürdlerin hepsi, aşiret farkı olmaksızın, Alevi idiler.

Yukarıdaki dörtlük için Haci Bektaş'ın deniyor.

Haci Bektaş Türkçeyi nereden bilsin ?

Haci ismine sahip.

Hacca mı gitmiş acaba ?

Hacca gitmişse, Mekkeye, Hacca niye sitem ediyor, daha doğrusu saldırıyor ?

Tabii ki Haci Bektaş , eğer yaşamış idiyse, Hacca gitmemişti.

Haci kelimesi, zaten yanlış yazılıyor ve söyleniyor, asimilasyonun bir sonucu.

X (kh) ,q harflerinin reddi, karşılık olarak nüfus memurluklarında H harfinin dayatılması gibi asimilatif devlet projeleri, Kürdlerin kendi has kelimeleri Xaci'yi, Haci'ye tahvil etmiş oldu.

Mesele bu, hatta bu H harfinin x-q yerine kullanımı bir çok kelimede Cumhuriyet evvelinde mevcut, farklı bir konu olduğundan es geçiyorum.

Daha evvel yazmıştım, Xwace-Xaci'dir aslı.

Türkçe'de ki Koca da , kullandığımız Hoca'da işte bu Kürdçe-Persçe kelimeden kaynaklanırlar.

Yani bozulmuş birer versiyonlarıdır aslında.

Efendi, dini lider, usta ( ilimde, sanatta vs), sahip, amir vb., anlamları vardır.

Velhasılı, eğer Haci Bektaş yaşamışsa, ne Türktür ne de Türkçe bilirdi.

Hacca'da gitmemiştir.

Ama Xaci dir.