Wednesday, 25 October 2017

Eşek Gibi Zırlamak ile Ayı Gibi Hırlamak

Zırlamayı eşeklere, metaforik olarak ta insanlara yönelik kullanıyoruz. Hırlamayı da yine, ayı ve köpeklere, metaforik olarak ta insanlara.

Peki bu kelimelerin kökeni nedir diye sorsak ve sözlüklere baksak, onom. ''ağlama sesi,gırtlak sesi, ayı sesi, eşek sesi vb.'' ile  bir çok benzeri kelime bulabiliriz.

Ama her kökeni belirsiz kelime gibi, bunun açıklaması da eften püften belirlemeler ve bir evvel ki sözlükten aynen kopyala-yapıştır gelenek ve mantığıyla,  aynen gürültüye gider.

Zırlama- Hırlama kelimelerinin baş harfleri Z ile H'yi  bir anlık atalım, önümüzde belirecek
olan , '' ırlama -ırlama,'' yani aynı kelimedir.

Hııım diyecekler  vardır şimdi sanırım.


Türkçe'de Y ile başlayan bazı kelimelerde , bu harfin düştüğü,muhafaza edildiği, ya da farklı olanıyla ifade edilenler olabiliyor.

Mesela , kaynaktan aynen aktarayım,

1. Yılan kelimesi :  ilan-yilan, 
2.Yıldırım :  ıldırjan-yaltıra-j(z)ıltıra- dz(j)ıldırım,
3.Yüz( surat) : üzi-yüz,
4.Yedi : idi, yete-yet.-yetti
5.Yetmiş : itmiş-yitmiş  
6.İpek: Uzb.ipex, ET. yipek,

Bir tane de ben ekleyeyim: İlduz-Yıldız...

Kelimemize gelince, şimdi sıkı durun :

Zırlamak meğerse Türkçede şarkı söylemek demekmiş : '' irla " sing songs! " = Divan yirla-, Chag. yirla-, Karakalpak dzirla-  "to sing."


Burada iddia edilen kelimenin esasen ''yırla'' yani ''yir-yır'' olduğu, ama diğer formların da geçerli olduğuna dikkat çekelim. Karakaplaklarda ise Jırla ( J z gibi ses veriyor) ve Osmanlıya'da Zırla olarak transfer olmuş.
Hırlamak ta bir başka versiyon.

Velhasılı, eşeğin zırlaması ile  ayı ve  itin hırlaması, aynı kelime.
Yani şarkı söylemek ile Türkü çığırmak. 

Tabi bu durumda ''çığırmak-çağırmak'' kelimesinin anlamı da merak edilebilir.

No comments:

Post a Comment