Tuesday, 4 January 2022

Avşar ve Afşin

 Önce Avşar'dan başlayalım: Bu gün, çalışma dışı, Barthold'dan alınma ve defterim'de kayıtlı, ilgilenenlerce önemli sayılabilecek notlar paylaşayım,

Kaynak: p.120 ,''Turkistan Down to Mongol İnvasion’’, W.Barthold.

Avşar  köyü: 

'' İn Maqdısi, also we find some names which are not mentioned by the other geographers , namely, Awshar, ( a big village with many gardens , on the frontier of the Turkish territories ) ''

Barthold , başka coğrafyacılarca bahsi edilmeyen bazı isimlerin Maqdisi'de bulunduğunu naklediyor. Maqdisi, ya da Al-Muqaddasi, 900 yılları içerisinde yaşamış ve ölmüş, meşhur Arap coğrafyacı.

Şimdi biz asıl gelelim, Transoxiana, yani Maveraünnehir de, Türklere çok yakın olan, Ferghana hattı olmalı, yerde bir köy, ya da irice ve bir çok bahçesi olan bir yerleşim merkezinin ismi Avşar.

Dikkat edin ilgilenmek isteyenler, Kürdçe ile Persçe farkına:  

Av Şar...

Persçe ise Ab Şahr, olurdu.

Barthold, açıkça Kürdçe formunu vermiş kelimenin.

Üstelik bu isme çok uygun bir tarif te var: ''Türk bölgelerinin en önünde, tam sınırında ve de bahçelerle kaplı büyük bir köy'' diyor.

Yani su ve doğal etkileri ile bağlantılı bir isim bu Avşar.

Anadolu'da ise akla ilk gelecek olan, bol bol lafı edilen Afşar Türk aşiret veya boyu!

İyi hoş ama bu Avşar,  Av, ‘’su’’  ve Şar, ‘’şehir, ülke’’ ile yazılmış ve belli ki Kürdçe.

Olmuş Türk Afşar veya Avşar aşireti!

Bu kelimenin Türkçe anlamı yok. Gerçi bazı aşiret isimleri, o aşiretin baskın etnik formasyonuna ait lisandan olmayabilir.

Geçmişte bunun bazı örnekleri de var.

Ama bu Orta Asya köyü, o zamanlar  sahipleri olan farklı İrani halkların yaşadıkları büyük bir ülkeydi.

Yani isim kesinlikle Kürdçe.

İkinci bir not ise meşhur Afşin, p.210-211:

Barthold’a göre 800 yılları artık Transoxiana'nın Müslümanlara boyun eğdirilmesinin tamamlanması süreci oluyor. İşte 821 yıllarında Ushrusana/Uşrusan havalisine boyun eğdirmek için Araplar bir ordu gönderiyorlar.

Bölgenin prensi ise Kawus.

Kawus'un oğlu Haydar meşhur birini öldürüyor. Önce bölgesel Arap hükümetine sığınıyor ve sonra da Bağdad'a kaçıyor.

Uzun hikaye, Kawus'ta Bağdad'a gidiyor, Müslüman oluyor ve bölgeye vali tayin ediliyor. Öldükten sonra da yerine oğlu Haydar geçiyor.

Ve müteakiben Bağdat hilafet dairesinde çok önemli bir soylu ve asil olarak kabul görüyor. Haydar daha sonra da Afşin ismini kullanmaya hak kazanıyor.

Bu isim Ushrusana/Uşrusana prenslerinin ünvanı.

Dahası 838 de meşhur Kürd Bavık/Babek isyanını bastıranlar arasında ve Bavık/Babek'i teslim alıp celladı halifeye teslim eden de işte bu Afşin'di.

Ve 841 yılında da Islama yaptığı hizmetlerden dolayı adeta alay edilircesine ölüme mahküm ediliyor Halife tarafından.

Yani nereden bakılsa, Islamiyete geçip Islam ve Araplar için kendi soydaşlarını da zorlayan ama karşılığında hizmet ettiği halife tarafından 755 de çağrıldığı ziyafette öldürülen Kürd Abu Müslimi Xorasani gibi!

Ve aynen Abu Müslim gibi, bu Afşin neler yapıyor Araplar ve Hilafet için, neler neler...

Ve aynen Abu Müslim gibi, Afşin’de uğruna neler neler yaptığı Arap-Hilafet tarafından 841 yılında ölüme mahküm ediliyor.

Bilin bakalım bu haramzade'nin üzerindeki lanet, kimlerin feryatlarının ürünüydü?


No comments:

Post a Comment