Haymana-Polatlı Havzasında Bazı Kürd Köyleri ve Modan Aşireti

Dışardan davulun sesi hoş gelir, değil mi ?

Asimilasyon öyle şiddetle dayatıldı ki, direnebilmek zordu. Üzerine asıl bir de kapitalizmin gelişmesi, makinalı tarıma geçiş ve zorunlu şehirleşme ilave edilince, Kürdlerin dayanma gücü kalmadı.

Dahası, Türkiye Cumhuriyeti ve Türklüğün Osmanlı'dan devraldığı Sünni-Hanefiliğin,  şehirlerde  bürokrasi eliyle beslenen  Türk-İslam ideolojisinin en önemli aparatı olması, yıkımı hızlandırdı.

Ortalıkta ne Kürdçe kaldı, ne de gelenekler.

Bu durumda elbette Kürdlerin tarihi hafızaları en büyük darbeyi yemiş oldu.

An itibariyle kimse son kalan yaşlıların aksanlarını bile bir yerlere görüntülü  kaydetmeyi düşünmüyor.

Varsa yoksa politika ve resmi Türk ideolojisinin arzusu da bu zaten.

Kürdleri haklı politik taleplerinde boğmak, lokal tarihleri ile lisan ve tabiatla bağlarını iyice çürütmek.

Başardılar elbette.

Emsallerim köylerinde vaktiyle atalarının kendilerine  tarif ettikleri tarla mevki , kurumuş dere yatağı, yıkılmış çeşme ile harabelerinin yerinde bile yel esen kalıntıların isimlerini de unutmuşlardır.

Kaydetmezler de... 

Hangimiz yaptık ki !

Bir müddet evvel yazmıştım. Mark Sykes daha 1900 başlarında Ankara'nın 30-40 km batısı ve demir yolu'nun kuzeyine serpilmiş  500 çadırdan müteşekkil kalabalık bir  Kürd Terikan aşireti koluna rastlıyor.

Nereden bakılsa, zamanın köylü toplumlarının ,  ortalamaları dikkate alındığında bize en azından 2,500- 3,000 arası bir nüfusu veriyor. Bu ise zamanın da en az on adet köy demektir !

Eğer 20 değilse !

Bir örnek vereyim ; Haymana'da Türk Şerefli köyü var. Sakinlerine sorun, bilmem nereden gelme hakiki ve en öp öz Türkmen boyu mensubu olduklarını söyleyeceklerdir.

Üstelik yanı başındaki Kürd köyleriyle alay da edeceklerdir.

Oysa bu köyün 1928 de ki ismi Kürd Şereflidir, zira bir tane de Kürd olmayan ve muhacir Şerefli köyü vardır, Gök göz gibi.

Devlet bu Kürd ismini Türk'e tahvil ettikten sonra, elbette kendilerine bir de gurur bahşetmiş oldu.

Ve en hakiki ve öp öz Türkmen oluverdiler 1928 den sonra.

Böylesi yüzlerle vardır, bulmak lazım.

Arkadaşlar Rışvan, Reşidirler...

Öyle tahmin ediyorum ki bu köyün civarın da  kendine Türkmen diyenler varsa, muhtemelen Kürddür. 

Belirteyim, Asyaikler kendilerini belli ederler. Muhacirler de  hem fizyonomik, hem de kültürel olarak anında tesbit edilir.

Yine muhacir olan Tatarlar ise tamamen ayırd edilirler ve diğer muhacirlerle birlikte zaten ülkeye geliş tarihleri bilinir, kendileri bilirler en azından.

Tekrar dönelim bahsi geçen Terikan Kürdlerine.

Demir yolunun kuzeyi diyor Mark Sykes.

Mesela bir Malı Köy var.

İsme dikkat çekeyim, Türkler anlamazlar ama Kürdler baksınlar.

Malı, ne malı ! 

Bu isim, Male / Mali /Male gibi,  ve muhtemelen bir Kürd ismi.

Birinin yeri, mülkü, malı diyor. Elbette bir de Mele var.

Eğer muhacir köyü değilse, ki etraf halihazırda Oğuz Türkmeni ilan edilmiş Çerkes köyleriyle dolu görünüyor.

Bir de Haymana'da Modan aşiretine bağlı köyler var.

Bunlara kah Kürd kah Türkmen denir.

Gerçekten de karışık köyler.
Mesela bir tanesi Rışvan/Reşi Kerpic arasında bulunan Saatli. Bu isim aslında Saat değil, bu konuya tekrar dönüş yapma imkanı bulduğumda işleyeceğim.
Bir tanesi Kara Süleymanlı, diğeri Çeltik. Çoğunluğunun Kürd olduğunu sandığım Toycayır, ile bir de galiba Katrancı ve Yamak köyleri de Modanlıydı.

Bu ahalinin ne olmadığını hemen söyleyebilirim.

Türk veya Türkmenlikle zerre alakaları yok.

Ama Kürd ile Moğol karışımı bu insanlar.

Bu Moğol elementi iyice derleyip, muhtelif makalelerle işleyeceğim ve her şey de hazır.  Ama bir başlangıç yapmış oluruz böylelikle. 

Modun ya da Modan biçimlerinde transkribe edilen kelime  Moğolca ''ağaç'' anlamına geliyor.  İsmin bu kelimeden kaynaklandığını iddia edebilirim ama hepsi bu.

Muhtemelen bir Kürd aşiret federasyonuyla birlikte göç ettiler, ya da daha sonra Kürdlerle karıştılar.

Köy isimleri üzerinde de çalışma yapmak gerekiyor.

Bakalım ne zaman.